Komisioni Europian ka emëruar gjashtë kompani Big Tech si “rojtarë” të ekonomisë dixhitale, duke i bërë ata subjekt i rregullave më të rrepta.
Masa është pjesë e Aktit të Tregjeve Dixhitale (DMA), një rregullatore që përshtat parimet e vjetra të politikës së konkurrencës me realitetin e ri të shekullit të 21-të, ku disa korporata kanë ndikim të madh mbi tregun e lirë, shpesh në dëm të bizneseve të vogla dhe përdoruesve të përditshëm.
Pesë kompani amerikane – Alphabet, Amazon, Apple, Meta dhe Microsoft – dhe një kineze – ByteDance janë kategorizuar nga Komisioni si “rojtarë”. Tani ata do të përballen me detyrime ligjore për të ndryshuar mënyrën se si shërbimet e tyre të njohura, të tilla si mesazhet, mediat sociale, ndarja e videove dhe shfletuesit e internetit, do të ofrohen në internet.
Kompanitë konsiderohen si “rojtarë” sepse plotësojnë disa kritere: një qarkullim vjetor prej të paktën 7.5 miliardë euro në tregun evropian ose një kapitalizim tregu prej të paktën 75 miliardë euro, më shumë se 45 milionë përdorues mujorë dhe 10,000 përdorues vjetorë biznesi në të gjithë territorin e BE-së.
Kjo fuqi ekonomike u ka dhënë atyre një pozicion “të rrënjosur dhe të qëndrueshëm” dominimi në ekonominë dixhitale, tha Komisioni Europian, dhe kërkon një masë të re rregullash të rrepta që mund të frenojnë pushtetin e tyre, të sigurojnë zgjedhje të lirë për qytetarët, të ulin pengesat për konkurrentët dhe të krijojë përgjegjshmëri më të madhe.
“Është një moment historik shumë i rëndësishëm për lirinë dhe inovacionin online në Europë,” tha Thierry Breton, Komisioneri Evropian për tregun e brendshëm, duke premtuar zbatim të fortë.
Rojtarëve do t’u ndalohet të renditin produktet ose shërbimet e tyre në një mënyrë më të favorshme, një pikë konflikti afatgjatë midis Big Tech dhe SME-ve.
Ata gjithashtu do të duhet të lejojnë përdoruesit të heqin lehtësisht aplikacionet e instaluara në pajisje dhe të instalojnë aplikacione të palëve të treta që ofrojnë një shërbim ekuivalent.
Në mënyrë të ngjashme, platformat do të duhet t’u kërkojnë përdoruesve leje përpara se të kombinojnë të dhënat personale të marra nga shërbime të ndryshme, si Instagram dhe Facebook, të dyja operohen nga Meta, përpara se të prodhojnë reklama të synuara.
Detyrimet do të hyjnë plotësisht në fuqi pas gjashtë muajsh, periudhë gjatë së cilës rojtarët do të duhet të informojnë Komisionin Evropian se si synojnë t’i binden ligjit.
Në rast mosdakordësie, ekzekutivi mund të vendosë gjoba deri në 10% të xhiros botërore të kompanisë, e cila mund të dyfishohet nëse shkelja vazhdon. Brukseli gjithashtu mund të vendosë masa korrigjuese si për shembull detyrimi i një korporate të shesë një pjesë të biznesit të saj.
Nga Google Maps në TikTok
Si fillim: shërbimet që i nënshtrohen rregullave do të jenë:
- Alphabet: Android, Google Search, Chrome, Google Maps, Google Play, Google Shopping, Google Ads and YouTube.
- Amazon: Amazon Marketplace, Amazon Ads.
- Apple: App Store, Safari, iOS.
- ByteDance: TikTok.
- Meta: Facebook, Instagram, WhatsApp, Messenger, Meta Marketplace, Meta Ads.
- Microsoft: LinkedIn, Windows PC OS.
Lista është e hapur dhe kompanitë mund të shtohen ose hiqen me kalimin e kohës.
Komisioni Europian po shqyrton nëse katër shërbime shtesë – Bing, Edge dhe Reklamimi i Microsoft, dhe iMessage i Apple – duhet të kualifikohen si “shërbime të platformës bazë” dhe për këtë arsye të bëhen përgjegjëse ndaj rregullave të reja.
Dy ofrues të mirënjohur e-mail të përdorur gjerësisht – Gmail i Alphabet dhe Outlook i Microsoft – u hoqën nga përzgjedhja fillestare pasi kompanitë mëmë argumentuan me sukses kundër përcaktimit.
Samsung, gjiganti i teknologjisë së Koresë së Jugut, u përjashtua po aq, pavarësisht se kompania kishte njoftuar më parë Komisionin për potencialin e saj për të qenë një “rojtar”. X, i njohur më parë si Twitter, u përjashtua nga lista gjithashtu.
E miratuar në shtator 2022, DMA shënon një kapitull të ri në politikën e konkurrencës së BE-së./ Euronews
